XXI asyryň esasy alamatlarynyň biri — maglumatyň ýokary tizlikde paýlanmagy we wirtual aragatnaşygyň jemgyýetiň her bir gatlagyna aralaşmagydyr. Häzirki wagtda sosial media we wirtual platformalar diňe aragatnaşyk serişdesi bolman, eýsem, ýaşlaryň düşünjesine, döredijilik ukybyna we innowasion pikirlenmesine täsir edýän täsirli gurallaryň biri hökmünde çykyş edýär.

Sanly jemgyýetiň ösmegi bilen ýaşlaryň gündelik durmuşynda sanly ulgamy peýdalanmak üçin dürli serişdeler peýda boldy. Bu serişdeler arkaly ýaşlar dünýäniň dürli künjeginden maglumatlara elýeter bolýarlar, täze tehnologiýalar bilen tanyşýarlar, pikir alyşýarlar we döredijilikli taslamalary amala aşyrýarlar.

Innowasion pikirlenmä täsir edýän peýdaly taraplary

Sosial medianyň ýaşlaryň innowasion pikirlenmesine ýetirýän oňyn täsirleriniň biri — maglumatlaryň elýeterliligi we tejribe alyşmagyň çaltlygydyr.

• Maglumat alyş-çalyşygy: Wirtual giňişlik ýaşlara ylmy maglumatlary, täze IT çözgütlerini, dünýä täzeliklerini çalt öwrenmäge mümkinçilik berýär. Şeýle ýagdaý ýaşlaryň giň dünýä garaýşyny ösdürýär.

• Döredijilik we innowasiýa ukyby: Sosial mediada ýerleşdirilýän döredijilik taslamalary ýaşlary täze pikirleri döretmäge, tehnologiýa bilen işleşmäge höweslendirýär. YouTube ýa-da Behance ýaly platformalar ýaşlaryň öz ideýalaryny görkezmek üçin giň meýdan berýär.

• Täze mümkinçilikleriň açylmagy: Sanly media arkaly ýaşlar halkara taslamalara gatnaşyp, onlaýn okuwlarda, webinarlarda we bäsleşiklerde bilimini kämilleşdirip bilýärler. Bu bolsa olaryň intellektual ösüşine täsir edýär.

Mysal üçin, Türkmenistanyň ýaşlary hem “Sanly çözgüt – 2025” ýaly innowasiýa bäsleşiklerinde internet arkaly öz pikirlerini durmuşa geçirýärler. Şeýle ýagdaý sosial mediýanyň ylmy döredijilige, ösüşe ýardam berýän taraplaryny görkezýär.

Sosial mediýanyň zyýanly täsirleri

Şeýle-de bolsa, sosial mediýanyň peýdasy bilen bir hatarda, ýaşlaryň psihologiýasyna, wagt dolanyşygyna we üns merkezine ýaramaz täsir edýän taraplary hem bar.

• Maglumat köpçüligi we nädogry çeşmeler: Internet giňişliginde nädogry ýa-da anyk däl maglumatlaryň köp bolmagy ýaşlaryň ylmy-logiki pikirlenmesini çylşyrymlaşdyrýar.

• Ünsüň bölünmegi: Sosial mediada uzak wagt geçirmek döredijilik ukybyny peseldýär, işjeň öwreniş işlerine päsgel berýär.

• Psihologiki täsir: Sosial ulgamlarda beýleki adamlaryň üstünliklerine seredip, özüni deňeşdirmek ýagdaýy ýaşlarda pessimistlik, ynam azlygy ýaly ýagdaýlary döredip bilýär.

• Wagt dolandyryşy: Uzak aragatnaşyk we oýalanmazdan ulanyş netijesinde ýaşlaryň wagty tygşytly ulanmak ukyby gowşaýar.

Şonuň üçin sanly giňişligi ulanmakda sowatlylyk, maglumat medeniýeti we özüňi dolandyrmak ukyby möhüm ähmiýete eýedir.

Sosial media we wirtual platformalar häzirki zaman ýaşlarynyň innowasion pikirlenmesini ösdürýän möhüm gurallaryň biridir. Olar döredijilik, maglumat alyş-çalyşygy, tehnologiýa öwreniş ýaly ugurlarda giň mümkinçilikleri döredýär. Emma olaryň täsirini dogry ugurda ulanmak üçin sanly sowatlylygy ösdürmek, wagt dolandyryş we maglumat saýgarmak medeniýetini ornaşdyrmak zerurdyr.

Türkmenistanda alnyp barylýan “Sanly bilim” we “Innowasiýa ösüş” syýasatlarynyň çäklerinde ýaşlaryň sanly mümkinçiliklerden netijeli peýdalanmagy üçin giň şertler döredilýär. Geljekde sosial medianyň jemgyýetçilik ösüşinde oňyn täsiriniň artmagy, ýaşlaryň döredijilik energiýasynyň jemgyýetiň ösüşine gönükdirilmegi möhüm ähmiýete eýe bolar.

Oguzhan Annageldiýew,
Nepesdurdy Amannepesow,
Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň talyplary.